CNC مخفف Computer Numerical Control می باشد . در ایران این ماشین ها CNC خوانده میشوند ولی نام آنها به فارسی، ماشین های (دستگاه های ) کنترل عددی ترجمه می شود ، این ماشین ها دستگاه هایی هستند که حرکت کلیه محور ها و عملیات ماشین آنها توسط کامپیوتر کنترل می شود . بدین معنا که کلیه داده ها و اطلاعات با استفاده از کامپیوتر و امکانات حافظه ای آن ابتدا پردازش و سپس توسط ریز پردازنده ها (MICRO PROCCESSOR) به علائم الکتریکی تبدیل و بعد به محورهای محرکه منتقل می شوند.

اجزای سازنده دستگاه CNC:

  • برنامه ماشين
  • واحد کنترل ماشين
  • نرم افزار ماشين
  • موتورها
  • اجزای مکانيکی
  • سيستم اندازه گيری

نسل اول این دستگاه ها NC ها بوده اند یعنی کامپیوتر را نداشته است و دستگاه طبق منطقی خاص دستورات را درک می کرده مثلا با استفاده از کارت های پانچ شده. به عنوان مثال در دستگاه تراش(LATHE) برای دستور پیشروی بدین صورت عمل می شود که قسمت ساپورت دستگاه را بوسیله دسته چرخان به جلو میبریم در ماشین های NC این کار توسط یک سری دستورات پانچ شده بر روی نوار پانچ صورت می گرفت در دستگاه CNC امروزی اینکار توسط یک کد صورت می گیرد .
پس یک دستگاه CNC عملا همان دستگاه دستی ساده می باشد که قابلیت فرمان پذیری از طریق کد ها و منطق ریاضیاتی را دارد در این دستگاه حضور کاربر (اپراتور) برای کار با دستگاه محدود به ایستادن این فرد پشت بخش کنترل کننده دستگاه می باشد و نوشتن برنامه های حرکتی آنهم فقط برای یکبار ، دیگر دستگاه این عمل را بصورت خودکار هر چند بار که بخواهیم تکرار می نمایدالبته بدون حضور کاربر.
بدنه این دستگاه تقریبا شبیه دستگاه های دستی می باشند یک CNC فرز عملا همان بدنه سخت افزاری فرز دستی را دارد همینطور برای CNC تراش و CNC سنگ و... تنها تفاوت اضافه شدن بخش کنترل گر میباشد (البته این تفاوت بصورت عام می باشد ولی به صورت خاص مطمئنا بخش الکترونیکی هم تغییر کرده است )
اما بخش کنترلگر ،این بخش ، بخش اصلی یک دستگاه CNC می باشد در صنعت این بخش با نام کنترلر CONTROLER خوانده می شود .یک دستگاه CNC از هر نوع (تراش،فرز ،سنگ،ابزار تیز کن،تزریق ،پرس ،و...) بیشتر با نوع کنترلرش شناخته شده است مطمئنا آموزشی که به افراد داده میشود در اصل براساس کنترلر این دستگا ه ها می باشد.
کنترلر های مختلفی برای دستگاه های CNC موجود می باشد مانند فانوک ، هایدن هاین، زیمنس , C39 , 2P22 , C15 , فاگورو میتسوبیشی و...
منطق در یافت اطلاعات بصورت کد هائی می باشد که با G شروع می شوند به عنوان مثال کد G01 حرکت خطی است G02 و G03 حرکت دورانی می باشند و G90 نوع مختصات را از نظر مطلق بودن یا نسبی بودن مشخص می نماید .
کدهای عنوان شده کدهای عمومی می باشند و در کدهای خاص با توجه به نوع کنترلر شاید شماره کد فرق تماید به عنوان مثال G20 در زیمنس منظور انتخاب سیستم اندازه گیری متریک می باشد ولی این در هایدن هاین کد G70 این کار را انجام می دهد پس همانطور که گفته شد آموزش کدها باید با توجه به نوع کنترلر صورت گیرد .

ولی باید چه چیزی را از این دستگاهها اموخت ؟
اصول اولیه از بدنه دستگاه و فرمت آنها
اصول اولیه ای از کدها به عنوان مثال کدها چگونه عمل می نمایند ساده ترین مثال باز هم کد G01 می باشد.
مثلا در خط فرمان دستگاه تراش تایپ می شود:
G01 X20 Z-30 F10 S100 M7
دستگاه ابزار را به این نقطه ، با سرعت 10 با هر واحد از پیش تعیین شده با سرعت اسپیندل هزار و...می برد آشنائی اولیه با منطق ها مثلا باید انتخاب شود که سیستم اندازه گیری مطلق باشد یا نسبی و یا حتی قطبی متریک باشد یا نه کدهای جانبی برای مشخص کردن سرعت و غیره چگونه زیر گروه کاری انتخاب می شود مثلا برنامه ای نوشته شود که دستگاه باید به نقاط مختلف برود و بعد از انجام عملیات در ان محل یک عمل با یک گروه عمل خاص را تکرار کند مثلا برای این کار یک زیر برنامه نوشته میشود که باید هربار دستگاه در ان موقعیت آنها را انجام دهد معرفی M کدها که کارهای جانبی مانند روشن کردن پمپ ماده خنک کننده و ..